“Wat ik ook doe, het is nooit goed genoeg”
Als Enneagram type 1, de Perfectionist verwacht je veel van relaties. Je kan pietluttig zijn. Je bent ook loyaal en toegewijd. Je grote kwaliteit is je vermogen om te focussen.
Wat is Enneagram type 1?
Het Enneagram is een model dat negen persoonlijkheidstypen beschrijft. Type 1, ook wel de Perfectionist of Specialist genoemd, is gedreven door een diep verlangen om goed te doen. Mensen met dit type zijn gewetensvol, verantwoordelijk en voelen zich vaak geroepen om de wereld te verbeteren. De innerlijke criticus van een Perfectionist draait echter overuren. Fouten worden niet gezien als leermomenten, maar als persoonlijke mislukkingen. Dit zorgt voor een constante spanning, want de lat ligt hoog – soms onmenselijk hoog.
Voorbeeld uit mijn praktijk
Harm [53] is ondernemer. Hij werkt hard en doet zijn uiterste best om zijn opdrachtgevers tevreden te stellen. Daar voelt hij zich erg goed bij. Maar zijn medewerkers hebben vaak moeite met hem. Harm hoort regelmatig dat zij hem als een slavendrijver ervaren. En dat hij weinig compassie toont. Zij hebben het gevoel dat het voor Harm nooit goed genoeg is. Harm stopt zelf ook veel aandacht en energie in de dagelijkse werkzaamheden. Want hij heeft het idee dat wat hij ook doet, het nooit goed genoeg is. Maar wat vindt hij het moeilijk om taken of verantwoordelijkheden uit handen geven!
Wat is Harms achtergrond?
Het is duidelijk dat Harm een geboren perfectionist is. Harm komt uit een gezin, waar zijn broers en zijn ouders beter konden leren dan hij. Vooral zijn moeder vond dat belangrijk. Wat Harm ook deed, voor zijn moeder was het nooit goed genoeg. Alleen de schoolcijfers telden mee. Terwijl Harm juist goed in sport was, veel beter dan de rest van het gezin. Maar jammer genoeg was daar geen aandacht voor. Door deze emotionele verwaarlozing is Harm vermijdend gehecht.
In zijn volwassen leven streeft Harm nog steeds naar goedkeuring. Wat hij in zijn jeugd heeft gemist krijgt hij nu, door zijn enorme inzet, wel van zijn opdrachtgevers. Die zijn tevreden en geven hem de complimenten en goedkeuring waar hij zo naar verlangt. Maar zijn medewerkers doen het in zijn ogen nooit goed genoeg. Wat blijkt? Harm behandelt hen precies zoals zijn moeder hem behandelde.
De Perfectionist. Herken jij jezelf hierin?
De sterke en zwakke punten van de Perfectionist
Wil je er achter komen wat jouw Enneagramtype is? Doe dan de test op mijn website.
Wat onderscheidt jou als Perfectionist?
In je relaties verwacht je veel. Je kan pietluttig zijn. Je bent ook loyaal en toegewijd.
Je grote kwaliteit is je vermogen om te focussen.
Wat je drijft is goedkeuring.
Wat zijn je valkuilen als Perfectionist?
Verzanden in details – Jouw perfectionisme kan ertoe leiden dat er veel input is en te weinig output. Dat komt omdat je teveel tijd besteed aan details, omdat je het té goed wil doen.
Opgekropte woede – Je hebt last van boosheid, die je zo lang mogelijk inhoudt
Jezelf uitputten – Perfectionisten zijn gevoelig voor een burn-out
De invloed van hechting op perfectionisme
De manier waarop je als kind gehecht bent aan je ouders, bepaalt vaak hoe je nu in relaties staat. Bij veel Perfectionisten is er sprake van een vorm van vermijdende hechting. Je hebt misschien geleerd dat liefde verdiend moet worden door goed gedrag, prestaties of perfectie. Hierdoor blijf je, ook als volwassene, zoeken naar goedkeuring van anderen. Door hier bewust van te worden, kun je deze patronen doorbreken. Veilige relaties beginnen namelijk bij zelfinzicht en mildheid naar jezelf.
Praktische tips voor meer balans als Perfectionist
Stel realistische doelen
Perfectionisten stellen vaak onhaalbare eisen aan zichzelf. Door kleinere, haalbare doelen te stellen, voorkom je teleurstelling en uitputting.
Accepteer fouten
Fouten maken hoort bij groeien. Probeer ze te zien als lessen in plaats van mislukkingen. Vraag jezelf af: “Wat kan ik hiervan leren?”
Plan ontspanning in
Als Perfectionist vergeet je makkelijk jezelf. Plan bewust rustmomenten in. Denk aan wandelen, yoga of gewoon even niets moeten.
Vraag feedback
Durf anderen te vragen hoe zij jouw werk ervaren. Dit helpt om een realistischer beeld te krijgen van jouw prestaties.
Hoe herken je een burn-out als Perfectionist?
Omdat je altijd alles perfect wilt doen, loop je als Perfectionist extra risico op overbelasting. Signalen van burn-out zijn onder andere extreme vermoeidheid, prikkelbaarheid, concentratieproblemen en het gevoel dat je nooit genoeg doet, hoe hard je ook werkt. Het is belangrijk om deze signalen serieus te nemen. Zoek hulp en werk aan herstel, voordat je helemaal opgebrand raakt.
Wat heb je nodig als Perfectionist?
De Perfectionist / Specialist heeft goedkeuring nodig. Dat is het stuk dat je miste van je moeder in je jeugd. Het geeft je de drive om alles heel goed te willen doen. De keerzijde is dat je er makkelijk in doorschiet. Wat kan je doen om dit in balans te brengen? Stel jezelf daarvoor eerst de volgende vragen:
- Hoe was de relatie met mijn moeder in mijn jeugd?
- Voelde ik me gezien en gehoord?
- Was mijn moeder er als ik haar nodig had?
Word je bewust van jouw ervaringen die daarmee verband houden. Wil je meer weten over hechtingsdynamiek en het Enneagram?
Lees dan mijn boek ‘Jouw wil staat op de gang’ een praktische handreiking voor betere relaties en meer levensgeluk.
Of wil je met je ervaringen en patronen de slag? Dan is tweedaagse 1-op-1 sessie iets voor jou. Maak dan een kennismakingsafspraak met mij.
“Als je weet wat jouw manier van hechten is, én je kent je Enneagram type, dan kan je veilige relaties aangaan. En dat leidt tot meer levensgeluk.”
Met een hartelijke groet,
Patricia
